Verspreiding en trends
Verspreiding
Deze kaart is gebaseerd op de Vogelatlas van Nederland (Sovon 2018). Per atlasblok van 5x5 km is er een schatting van het aantal broedparen gegeven.
Deze kaart is gebaseerd op de Vogelatlas van Nederland (Sovon 2018). Per atlasblok van 5x5 km is er een schatting van het aantal individuen gegeven.
Aantalsontwikkeling
broedvogeltrend
Deze grafiek is gebaseerd op het Meetnet Broedvogels (BMP, MUS, MAS). Weergegeven is de jaarlijkse index van de broedpopulatie (rode punten) en de trendlijn (donker gekleurde lijn).
- vanaf 1990
- significante toename, >5% per jaar (++, minimaal verdubbeling in 15 jaar)
- laatste 12 jaar
- significante toename, <5% per jaar (+)
niet-broedvogeltrend
Deze grafiek is gebaseerd op het Punt Transect Tellingen project (PTT). Weergegeven is de jaarlijkse index van de winterpopulatie in december (rode punten), de trendlijn (donker gekleurde lijn) en het 95% betrouwbaarheidsinterval
- vanaf 1983
- significante toename, >5% per jaar (++, minimaal verdubbeling in 15 jaar)
- laatste 12 jaar
- significante toename, >5% per jaar (++, minimaal verdubbeling in 15 jaar)
Broedsucces en overleving
Onvoldoende gegevens beschikbaar voor trendanalyse.
Seizoensvoorkomen
seizoenspatroon
Deze grafiek is gebaseerd op LiveAtlas. Weergegeven is de meldingsfrequentie per decade, gemiddeld over de laatste 3 jaren. De meldingsfrequentie is het percentage volledige lijstjes waarop de soort is geregistreerd.
legbegin
Deze grafiek is gebaseerd op het Meetnet Nestkaarten. Weergegeven is de gemiddelde jaarlijkse datum waarop het eerste ei is gelegd (met 95% betrouwbaarheidsinterval).
Beschrijving voorkomen
Buiten broedtijd
Op de broedplaatsen zijn Roodborsttapuiten aanwezig van maart tot en met oktober. Vooral na een serie zachte winters zijn ook winterwaarnemingen niet uitzonderlijk. Zulke vogels overwinteren, niet zelden paarsgewijs, vaak in de omgeving van broedplekken, met name in agrarisch landschap. Of het om lokale broedvogels gaat, valt niet met zekerheid te zeggen. De wegtrekkers overwinteren vooral in Zuidwest-Europa en Noord-Afrika. Veel doortrek valt bij ons niet te verwachten, aangezien Nederland de noordwestgrens van het verspreidingsgebied vormt.
Broedtijd
Roodborsttapuiten broeden vooral op de hoge zandgronden, in de volledige kuststrook inclusief de Waddeneilanden en in Zeeuws-Vlaanderen. Ze bewonen zowel open boerenland met greppels en ruige wegbermen als natuurgebieden (heide, hoogveen, duin). Aan de rand van stedelijk gebied worden braakliggende gronden bezet. Aantallen en verspreiding namen vanaf ongeveer 1975 sterk af, vooral in het boerenland. De soort verdween zelfs in bepaalde regio's als de oostelijke Achterhoek en Zuid-Limburg. Sinds ongeveer 1990 volgde een verrassend en krachtig herstel, dat nog steeds aanhoudt. In het boerenland profiteert de soort van kleinschalige ingrepen als extensiever bermbeheer en renaturering van beekdalen. In natuurgebieden was het terugdringen van bosopslag in het voordeel van de Roodborsttapuit.
Vogelrichtlijn
Staat van instandhouding
De Roodborsttapuit is beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn en de Wet natuurbescherming. Voor deze soort zijn in Nederland Natura 2000-gebieden aangewezen als broedvogel.
Methodiek voor de bepaling van de Staat van instandhouding van vogels
broedvogel
De Staat van Instandhouding van de Roodborsttapuit als broedvogel in Nederland is gunstig.
| Beoordeling Staat van Instandhouding | ||||
| Verspreiding | Populatie | Leefgebied | Toekomst | Eindoordeel |
| gunstig | gunstig | gunstig | gunstig | gunstig |
Bron: Bouwsteen ten behoeve van het Strategisch Plan Natura 2000. Zie Kerninformatie op deze pagina.
niet-broedvogel
De Staat van Instandhouding buiten het broedseizoen is (vooralsnog) niet te bepalen.
Aangewezen gebieden
Broedvogels
| Gebiedsnaam | gebiedsfunctie | trend | ||
|---|---|---|---|---|
| Natura 2000-gebied Duinen en Lage Land Texel | broeden | + | (vanaf 1990) | |
| Natura 2000-gebied Fochteloërveen | broeden | 0 | (vanaf 1993) | |
| Natura 2000-gebied Drents-Friese Wold & Leggelderveld | broeden | ++ | (vanaf 1990) | |
| Natura 2000-gebied Dwingelderveld | broeden | ++ | (vanaf 1990) | |
| Natura 2000-gebied Bargerveen | broeden | + | (vanaf 1990) | |
| Natura 2000-gebied Sallandse Heuvelrug | broeden | ~ | (vanaf 1996) | |
| Natura 2000-gebied Veluwe | broeden | + | (vanaf 1990) | |
| Natura 2000-gebied Kampina & Oisterwijkse Vennen | broeden | ~ | (vanaf 1990) | |
| Natura 2000-gebied Leenderbos, Groote Heide & De Plateaux | broeden | 0 | (vanaf 2004) | |
| Natura 2000-gebied Weerter- en Budelerbergen & Ringselven | broeden | ~ | (vanaf 1998) | |
| Natura 2000-gebied Deurnsche Peel & Mariapeel | broeden | ~ | (vanaf 1990) | |
| Natura 2000-gebied Groote Peel | broeden | + | (vanaf 1994) | |
| Natura 2000-gebied Maasduinen | broeden | + | (vanaf 1996) | |
| Natura 2000-gebied Meinweg | broeden | + | (vanaf 1990) |
Kerninformatie (1)
Deze factsheet bevat ecologische kerninformatie over een vogelsoort die betrokken is bij de doelen voor Natura 2000-gebieden, resulterend in beleidsadviezen voor het halen van de doelen van de Europese Vogelrichtlijn. Bij sommige vogelsoorten zijn factsheets opgesteld voor twee populaties, namelijk de broed- én de doortrek- en/of winterpopulatie. Elke factsheet gaat in op de Staat van Instandhouding (SvI), de eventuele opgave om de populatie op een gunstig niveau te brengen, de belangrijkste knelpunten en op (potentiële) verbetermaatregelen. Voorts wordt ingegaan op het deel van de populatie dat verblijft in het Natura 2000-netwerk, het overige Natuurnetwerk Nederland (NNN) en overige gebieden, en op het regionaal/provinciaal belang.
Telrichtlijnen
Broedvogels
Methode
Territoriumkartering
Tijd van het jaar
Half maart t/m eind juli
Tijd van de dag
Gehele dag, maar zangactiviteit het hoogst in de ochtend.
Datumgrenzen, normbezoeken en fusieafstand
| geldige waarnemingen | normbezoeken | minimaal vereist | fusie- | |||||||||
| adult | paar | terr | nest | migrant | 1 | 2 | 3 | seizoen | datumg | datumgrens | afstand | |
| . | . | X | X | JA | 1 | 10-3 t/m 25-6 | 300 | |||||
| X | X | . | . | JA | 2 | 1-4 t/m 20-6 | 300 | |||||
Aanwijzingen
Waarnemingen van paar of individu in geschikt biotoop, met nadruk op zang (veelal vanaf paaltje, draad of struik; soms in vluchtje), balts (achtervolgingsvlucht), nestbouw, alarm (felle 'trek..trek' roepjes), voedseltransport en pas uitgevlogen jongen (luidruchtig).
Doortrekkers kunnen al gepaard zijn. Controleer dus of er vervolgwaarnemingen zijn na half april; aanwezige broedvogel laat zich vrijwel altijd horen! Oppassen met vervolgbroedsels en tweede of derde broedsels, die in agrarisch cultuurlandschap op honderden meters van eerste broedsel kunnen plaatsvinden (fusieafstand!).
Broedbiologie
Open tot halfopen landschappen, zowel agrarisch cultuurland (met greppels, brede bermen etc.) als natuurgebieden (halfopen heide, grote kaalslagen, natuurontwikkelingsterrein). Bodemnest in holte, vaak op talud. Eileg van half maart tot eind juli. Twee tot drie broedsels per jaar, meestal 3-6 eieren, nestjongenperiode 12-14 dagen, nestjongenperiode 14-16 dagen.