Distribution and trends
Distribution
This map is derived from the Bird Atlas of the Netherlands (Sovon 2018). For each atlas square of 5x5 km, an estimate for the number of breeding pairs is given.
This chart is based on the Atlas of the Dutch Birds (1987), an estimate of the numbers present is given for each atlas square of 5x5 km.
Population trends
breeding bird trend
Data derived from the annual survey of colonial and rare breeding birds. Shown is the annual number of breeding territories.
- vanaf 1980
- significant increase, >5% a year (++)
- laatste 12 jaar
- significant increase, < 5% a year (+)
Breeding success and survival
nesting success
This graph is based on the Nest Record Scheme. The average percentage of successful nests (with 95% confidence interval) is shown.
Seasonal occurrence
seasonal pattern
This chart is based on the Atlas of the Dutch Birds (1987). An indexed number per month is shown. First, the numbers are averaged over all counting years per atlas block for each month, the result of which is averaged over all atlas blocks for each month.
laying start
This graph is based on the Nest Record Scheme. The average annual date of laying of the first egg is shown (with 95% confidence interval).
Occurrence description
Buiten broedtijd
Volwassen Kerkuilen blijven doorgaans het hele jaar bij de broedplaats. Jonge vogels zwerven uit over meestal korte afstanden, maar soms tot in Zuidwest-Europa. Ze zijn vooral vliegerig wanneer een goed broedseizoen wordt gevolgd door instortende muizenpopulaties. Strenge vorst, zware sneeuwval of hoge waterstanden kunnen een extra impuls zijn. Kerkuilen duiken dan soms ver van de bekende broedplaatsen op.
Broedtijd
Kerkuilen broeden in het hele land in agrarisch gebied, incidenteel ook in steden. De dichtheden zijn het hoogst in delen van Noordoost- en Oost-Nederland en het laagst in de Randstad. De jaarlijkse aantallen variëren enorm als gevolg van fluctuaties in het voedselaanbod - vooral Veldmuizen - en sterfte; deze kan groot zijn in sneeuwrijke winters maar ook bij aanhoudend koud, winderig en nat weer. De landelijke stand klapte begin jaren zestig in als gevolg van de strengste winter van de twintigste eeuw. Herstel werd vooralsnog gefnuikt door intensivering van agrarisch grondgebruik en het verdwijnen van nestgelegenheid. Intensieve nestbescherming en series van zachte winters brachten de stand terug op het oorspronkelijke peil. Rond 2010 nestelden er in daljaren tenminste 1500 paren en in topjaren rond 3000.
Birds directive
Conservation status
The Birds Directive focuses on the conservation of all naturally occurring wild bird species in Europe, including the Western Barn Owl.
This means that EU Member States must take measures to maintain or bring the populations of these species to a level that corresponds in particular to ecological, scientific and cultural requirements.
The Birds Directive requires Member States to maintain habitats for birds of sufficient size and quality, including through the designation of Special Protection Areas for the benefit of the European Natura 2000 network. No special protection zones have been designated for the Western Barn Owl in the Netherlands. The national population must be able to maintain itself at a favorable level.
What is the methodology to assess the conservation status of birds
breeding bird
The conservation status of the Western Barn Owl as breeding bird in the Netherlands is favourable.
| State of Conservation Assessment | ||||
| Distribution | Population | Habitat | Future | Final verdict |
| favourable | favourable | favourable | favourable | favourable |
non-breeding bird
De Staat van Instandhouding buiten het broedseizoen is identiek aan die van broedvogels, omdat het om dezelfde vogels gaat.
Assigned areas
No areas assigned
Counting guidelines
Broedvogels
Methode
Territoriumkartering
Tijd van het jaar
Begin February t/m half October
Tijd van de dag
Opsporen bezette broedplaatsen 's avonds en 's nachts (langgerekte krijsroep, uitvliegende oude vogels, bedelende jongen). Controle potentiële broedplaatsen overdag.
Datumgrenzen, normbezoeken en fusieafstand
| Valid sightings | normbezoeken | minimaal vereist | fusie- | |||||||||
| adult | paar | terr | nest | migrant | 1 | 2 | 3 | seizoen | datumg | datumgrens | afstand | |
| . | X | X | X | 1 | 25-1 t/m 25-8 | 1000 | ||||||
Aanwijzingen
Paar in broedbiotoop [broedcode 3], territoriaal gedrag (krijsende vogel [brc 2]; hele jaar, maar vooral februari-maart), bedelende jongen (doorgaans vanaf juni) [brc 12]. Controle van geschikte locaties (let op krijtstrepen (poepsporen) onder nissen en gaten, kijk of er braakballen en ruiveren liggen) [brc 6]. Navraag doen bij boeren of andere bewoners/beheerders.
LET OP: roept soms op grote afstand van broedplaats (ook in vlucht), controle derhalve nodig. Krijtstrepen Kerkuil goed te onderscheiden van andere soorten (grote witte flatsen met contrasterende zwarte componenten) en op beschutte plekken vaak lang zichtbaar, ook wanneer uilen vertrokken zijn. Bij ruiveren (controleer op mottenvraat) en braakballen (moeten glanzende coating en geen larventunneltjes in haren hebben) eveneens nagaan of ze vers zijn. Kleine concentraties verse braakballen kunnen duiden op rustplaats, vaak in omgeving van nest.
Bijzonderheden
In muizenrijke jaren tot in december nesten. Stichting Kerkuilenwerkgroep Nederland registreert broedgevallen van Kerkuilen en tracht de soort te helpen, onder andere door het plaatsen van nestkasten. Sovon streeft naar uitwisseling van gegevens met de werkgroep over aantallen en verspreiding.
Broedbiologie
Nestelt meestal op richel in gebouw (doorgaans boerderij of schuur, minder vaak kerktoren), graag in speciale nestkast, maar ook in holle bomen en soms in nestkasten voor Bosuilen. Eieren doorgaans op laag braakballen. Eileg sterk afhankelijk van voedselaanbod, meestal eind maart tot begin mei (eerste broedsels), met soms vervolg in juli-augustus (tweede broedsels) of zelfs tot in oktober-december (muizenpiekjaren). Een tot twee broedsels per jaar (incidenteel drie), meestal 4-7 eieren maar in goede muizenjaren tot 12; broedduur 30-34 dagen, nestjongenperiode circa 40 dagen, jongen na circa 60 dagen vliegvlug.
Nestonderzoek
Intro
Hieronder worden aanwijzingen gegeven om nesten te vinden en hun lotgevallen te volgen. Ze zijn uitsluitend bedoeld voor onderzoek in het kader van het Nestkaartenproject of verwante projecten. Belangrijk: ga niet zelf op pad (nesten zoeken is verboden), maar meld je aan bij Sovon (nestkaart@sovon.nl). Voor het nestonderzoek is namelijk een speciaal registratiebewijs nodig, waarmee je geen ontheffing in het kader van de Flora- en Faunawet nodig hebt. Voor beschermde soorten in voor het aangewezen Natura 2000-gebieden heb je daarnaast een vergunning in het kader van de Natuurbeschermingswet nodig om de nesten te mogen bezoeken. Nesten zoeken zonder registratiebewijs en/of vergunning is illegaal, los van de zelf te regelen toestemming van de terreineigenaar. De onderzoeker wordt geacht zich volledig te houden aan de aanwijzingen in de projecthandleiding. Zie https://sovon.nl/nestkaart
Tijd van het jaar
April tot en met augustus, legpiek tweede helft april en in mei; in voedselrijke jaren ook in de overige maanden, tot midden in de winter aan toe. Eén tot twee broedsels per jaar, bij uitzondering drie.
Nesthabitat
Open tot halfopen agrarisch gebied met verspreide bebouwing; tegenwoordig voornamelijk op boerenbedrijven broedend (veelal stal of schuur), weinig in kerktorens. Zelden diep in grotere steden.
Nest
Merendeel in speciale nestkasten met grote invliegopening, overige in holtes van gebouwen (vaak grote zolder, indien invliegopening geschikt), zelden in oude boom. Nest bestaat hooguit uit ondiep uitgekrabd kuiltje.
Aanwijzingen
Broedparen lokaliseren door roepende vogels (krijsen, blazen), maar oppassen voor solitaire individuen; jagende vogels kunnen op grote afstand van nestplaats zijn. Als nestplaats onbekend is ’s avonds opletten op uit/aanvliegende Kerkuil bij gebouw; anders is systematische controle van alle geschikte plekken nodig (zaklamp mee!). Bewoonde nesten vaak herkenbaar aan poepsporen bij/onder invliegopening (soms echter opmerkelijk schoon). Nestplekken vaak jarenlang bezet (let op laag braakballen in nest).
Attentie
Soort is verstoringsgevoelig in vestiging/eilegfase. Eerste nestcontrole rond 1 juni, in goede muizenjaren eerder, in slechte muizenjaren later (houd de site van de Kerkuilenwerkgroep in de gaten). Eventueel nest vanaf de grond controleren met camera op telescoopstok/uitschuifbare aluminium stok (alleen infrarood licht gebruiken).
Bijzonderheden
-
Meer informatie
Uitgebreide informatie over nestcontroles in de handleiding van de Kerkuilenwerkgroep (de Jong J. 2013. De kerkuil, handleiding voor beschermers. Stichting Kerkuilenwerkgroep Nederland. www.kerkuil.com).