Distribution and trends
Distribution
This map is derived from the annual survey of colonial and rare breeding birds. For each atlas square of 5x5 km the most counted number of breeding pairs is given.
This map is derived from the Bird Atlas of the Netherlands (Sovon 2018). For each atlas square of 5x5 km, an estimate for the number of wintering birds is given.
Population trends
breeding bird trend
Data derived from the annual survey of colonial and rare breeding birds. Shown is the annual number of breeding territories.
- vanaf 1980
- significant increase, >5% a year (++)
- laatste 12 jaar
- significant increase, >5% a year (++)
nightroost trend
Data derived from waterbird monitoring scheme (roosting birds). Shown is the maximum number of birds (with standard error) for each season from July-June.
- vanaf 1989
- significant increase, < 5% a year (+)
- laatste 12 jaar
- no detectable trend (~)
Breeding success and survival
Not enough data.
Seasonal occurrence
seasonal pattern
Data derived from observations of rare non-breeding birds.
Occurrence description
Buiten broedtijd
Hoewel kleine aantallen Kraanvogels in ons land overwinteren of overzomeren, wordt deze soort vooral in de trektijd gezien. Ten oosten van de lijn Enschede-Eindhoven is het een normale doortrekker, ten westen daarvan aanmerkelijk schaarser. Betrekkelijk weinig Kraanvogels komen aan de grond, het meest nog in en rond hoogveengebieden, maar ook wel verder daarvandaan. De voorjaarstrek valt tussen eind februari en eind maart, met begin maart soms massale doorkomst. De najaarstrek loopt van half oktober tot in december; massale trek blijft het ene jaar uit maar kan het andere jaar in november of zelfs begin december plaatsvinden. Of er boven ons land veel trek is, hangt in voor- en najaar af van de weersituatie: krachtige (zuid)oostenwinden tijdens de trek leveren meer Kraanvogels op dan andere windrichtingen. De aantallen zijn de afgelopen tientallen jaren toegenomen, parallel aan de toegenomen Noordwest-Europese broedpopulatie. Bovendien ontstonden belangrijke pleisterplaatsen op voor ons land gunstige locaties in Duitsland (Diepholz) en Frankrijk (Lac du Der), zodat trekkers ook bij minder sterke oostenwind verschijnen.
Broedtijd
Vanaf 2001 broeden er Kraanvogels in ons land. Het aantal broedparen is nog klein maar groeit langzaam. De meeste broedgevallen vonden plaats in het Fochteloërveen, waar in sommige jaren enkele paren nestelen. Ook in het Dwingelderveld en het Korenburgerveen is verschillende malen gebroed. Waarnemingen van overzomerende volwassen Kraanvogels in andere heide- en hoogveengebieden kunnen de voorbode zijn van nieuwe broedplaatsen. Ook het eerste broedgeval werd voorafgegaan door jarenlange aanwezigheid van volwassen vogels. De vestiging in Nederland valt samen met een sterke groei van de Duitse broedpopulatie, die zich bovendien in westelijke richting uitbreidt.
Birds directive
Conservation status
The Common Crane is protected under the European Birds Directive and the Nature Conservation Act. Natura 2000 areas in the Netherlands have been designated as non-breeding bird for this species.
What is the methodology to assess the conservation status of birds
breeding bird
The conservation status of the Common Crane as breeding bird in the Netherlands is favourable.
| State of Conservation Assessment | ||||
| Distribution | Population | Habitat | Future | Final verdict |
| favourable | favourable | favourable | favourable | favourable |
non-breeding bird
The conservation status of the Common Crane as non-breeding bird in the Netherlands is favourable.
| State of Conservation Assessment | ||||
| Distribution | Population | Habitat | Future | Final verdict |
| favourable | unknown | favourable | favourable | favourable |
Source: Bouwsteen ten behoeve van het Strategisch Plan Natura 2000. More details in the Factsheet on this page.
Assigned areas
Winter en trekvogels
| Gebiedsnaam | gebiedsfunctie | trend | ||
|---|---|---|---|---|
| Natura 2000-gebied Engbertsdijksvenen | slapen | ~ | (vanaf 1986) | |
| Natura 2000-gebied Strabrechtse Heide & Beuven | slapen | ~ | (vanaf 1984) | |
| Natura 2000-gebied Deurnsche Peel & Mariapeel | slapen | ++ | (vanaf 1987) | |
| Natura 2000-gebied Groote Peel | slapen | ~ | (vanaf 1980) |
Factsheet(s) (1)
Deze factsheet bevat ecologische kerninformatie over een vogelsoort die betrokken is bij de doelen voor Natura 2000-gebieden, resulterend in beleidsadviezen voor het halen van de doelen van de Europese Vogelrichtlijn. Bij sommige vogelsoorten zijn factsheets opgesteld voor twee populaties, namelijk de broed- én de doortrek- en/of winterpopulatie. Elke factsheet gaat in op de Staat van Instandhouding (SvI), de eventuele opgave om de populatie op een gunstig niveau te brengen, de belangrijkste knelpunten en op (potentiële) verbetermaatregelen. Voorts wordt ingegaan op het deel van de populatie dat verblijft in het Natura 2000-netwerk, het overige Natuurnetwerk Nederland (NNN) en overige gebieden, en op het regionaal/provinciaal belang.
Counting guidelines
Broedvogels
Methode
Lokaliseren van broedparen
Tijd van het jaar
Begin March t/m eind July
Tijd van de dag
Gehele dag, vooral in ochtend en rond zonsondergang.
Datumgrenzen, normbezoeken en fusieafstand
| Valid sightings | normbezoeken | minimaal vereist | fusie- | |||||||||
| adult | paar | terr | nest | migrant | 1 | 2 | 3 | seizoen | datumg | datumgrens | afstand | |
| . | X | X | X | 3 | 2 | 10-3 t/m 31-5 | 2000 | |||||
Aanwijzingen
Paren en zich verdacht gedragende individuen met kijker volgen. Let op territoriumindicerend gedrag (paringsmars, balts, copulatie, duetroep [broedcode 5]) en nestindicerend gedrag (alarmroep zittende vogel [brc 7], felle reactie op onder andere roofvogels [brc 7], sluipgedrag met jongen [brc 7, 12]). Nestbouw, broeden en verzorging jongen door beide partners.
LET OP: luid en lang roepende vogel na half april duidt op niet-broedvogel [brc 1]. Broedvogels met kleine jongen uitermate stiekem en in dekking blijvend. Oppassen echter voor overzomerende ruiende vogel (gedraagt zich eveneens geheimzinnig). Ouders met jongen foerageren tot op 2 kilometer van de broedplaats in (half)open agrarisch landschap (gras, graan, maïs). Jongen zijn soms pas begin september vliegvlug.
In de vestigingsperiode is het lastig om een goed beeld te krijgen van de populatie vanwege conflicten om partners en broedlocaties. Opvallende aanwezigheid voorafgaand aan broeden is in sterk contrast met onopvallendheid in ei- en jongenfase. ‘Verdwijnende’ broedparen in de loop van het seizoen (maart-mei) zijn verdacht, maar verraden zich niet zelden door kortdurend duet in de ochtendschemer.
Documentatie
Graag uitgebreide documentatie.
Bijzonderheden
Broedt sinds 2001 in Nederland en heeft zich uitgebreid. Overzomeraars kunnen voorboden zijn van nieuwe vestiging [invoeren met broedcode 0, 1]. Soort is zeer storingsgevoelig in broedtijd. Grote afstand bewaren, terrein langdurig met kijker of telescoop afzoeken.
Broedbiologie
Nestelt in Nederland tot nu toe vrijwel alleen in uitgestrekt hoogveen, in aangrenzende delen van Duitsland ook op open plekken in natte (broek)bossen en moerasgebieden, soms zelfs in betrekkelijk kleine moerasjes in agrarisch cultuurland. Eileg van half maart tot half april. Eén broedsel per jaar, meestal 2 eieren, broedduur 30 dagen, jongen (nestvlieders) kunnen na 9 weken korte stukjes vliegen.
Slaapplaatstelling
Tijd van het jaar
Oktober-december en februari-maart.
Tijd van de dag
Van 2 uur voor zonsondergang tot uur erna, en van uur voor zonsopgang tot uur erna.
Ochtendtelling het beste (deel van de vogels arriveert nog in donker).
Aanwijzingen
- Slaapplaats lokaliseren door volgen van slaaptrek in avond (richting belangrijk!) of evt. gericht bezoeken van geschikte locaties rond zonsondergang
- Oppassen met voorverzamelplaatsen (vogels verkassen nog)
- Zoek telpunt met goed uitzicht op aan/afvliegende vogels
- Tegenlicht prettig want houdt vogels langer zichtbaar
- Grote slaapplaatsen met meerdere mensen tellen
- Vogels arriveren bij helder weer gemiddeld later dan bij donker weer
- Bij aanvang van telling aanwezige vogels noteren
- Vervolgens aan- of uitvliegende vogels noteren
- Zeer voorzichtig zijn! Vogels op slaapplaats worden snel verstoord.
Bijzonderheden
- In groepen van enkele tientallen tot enkele honderden
- Meestal zeer luidruchtig (geluid op grote afstand hoorbaar)
- Keuze slaapplaats traditioneel (ondiepe vennen in rustige hoogveengebieden), soms echter afwijkende plek (agrarisch gebied)
- Gebruik slaapplaatsen jaarlijks sterk wisselend in afhankelijkheid van al dan niet optredende trekpieken (krachtige oostenwinden! In najaar ook bij invallende vorst)
- Deel vogels kan ’s ochtends op slaapplek blijven hangen of gaat in nabijheid foerageren (akkers)