Ransuil

De Vogelrichtlijn richt zich op de instandhouding van alle natuurlijk in Europa in het wild levende vogelsoorten waaronder de Ransuil.
Dit betekent dat de EU-lidstaten maatregelen moeten nemen om de populaties van deze soorten op een niveau te houden of te brengen dat met name beantwoordt aan de ecologische, wetenschappelijke en culturele eisen. Daaronder wordt onder andere een gunstige staat van instandhouding verstaan. Het begrip Staat van instandhouding is zo ongeveer synoniem voor de mate van duurzaamheid of gezondheid van een populatie van een soort.
De Vogelrichtlijn verlangt van de lidstaten dat ze leefgebieden voor vogels in voldoende omvang en kwaliteit in stand houden, waaronder door de aanwijzing van speciale beschermingszones ten behoeve van het Europese Natura 2000-netwerk. Voor de Ransuil zijn in Nederland geen speciale beschermingszones aangewezen. De landelijke populatie moet zich wel op een gunstig niveau kunnen handhaven.

Methodiek voor de bepaling van de Staat van instandhouding van vogels

broedvogel

De Staat van Instandhouding van de Ransuil als broedvogel in Nederland is zeer ongunstig.

Bron: Rapport Staat van instandhouding van soorten van de Vogelrichtlijn zonder instandhoudingsdoelen in Natura 2000-gebieden

niet-broedvogel

De Staat van Instandhouding van de Ransuil als niet-broedvogel in Nederland is zeer ongunstig.

Bron: Rapport Staat van instandhouding van soorten van de Vogelrichtlijn zonder instandhoudingsdoelen in Natura 2000-gebieden

Er zijn geen gebieden aangewezen voor deze soort.

Methode

Territoriumkartering

Tijd van het jaar

Half februari t/m eind juli

Tijd van de dag

In schemer en nacht. Meeste roepactiviteit van late avondschemer tot begin nacht.

Datumgrenzen, normbezoeken en fusieafstand

Aanwijzingen

Roepende vogels, met overige waarnemingen als aanvulling. Nogal onopvallende baltsroep van mannetje vooral eind februari-maart [broedcode 2], daarna voornamelijk vleugelklappen (man) [brc 2] en roep (vrouwtje, zwak hoorbaar, wel meestal bij nest). Man en vrouw doorgaans op enkele tientallen meters van elkaar roepend [brc 5]; bij afstand van meer dan 100 meter is ander territorium aannemelijk.
Afspelen van baltsroep mannetje kan behulpzaam zijn; pas echter op voor verplaatsingen naar geluid toe en stop onmiddellijk bij reactie [vermelden als opmerking bij invoeren van broedcode omdat geluid afspelen de trefkans vergroot]. Jonge vogels (verlaten nest voordat ze kunnen vliegen) bedelen luidruchtig en aanhoudend [brc 12], aanvankelijk dicht bij nest maar binnen enkele weken zich soms over honderden meters verplaatsend. Volwassen (en later uitgevlogen jonge) vogels overnachten in de buurt van de broedplaats (naaldboom of loofboom met veel dekking bijv. klimop, vaak tegen stam aan); aanwezigheid wordt soms verraden door scheldende vogels (lijsters, Gaaien, mezen enz.), poep (opvallend bij sparren: op voet of onderstam), braakballen (onderscheiden zich van Bosuil door complete schedels en intacte botjes) en ruiveren. Zulke aanvullende waarnemingen inpassen in territoriale waarnemingen. [Vondsten van verse braakballen in april en mei meetellen als broedcode 1].
Bezette nesten kunnen in gunstige situaties dicht bij elkaar zitten (tot 80 meter). Rond gezamenlijke winterslaapplaatsen soms clusters van broedparen.

Bijzonderheden

Respons op afspelen geluid vaak goed (helft reageert binnen 5 minuten, 94% binnen half uur bij Brits onderzoek), zowel in herfst als (vooral) late winter en vroege voorjaar.
Jagende vogels kunnen op grote afstand van het nest zijn en bieden onvoldoende aanknopingspunten voor een broedgeval [brc 1]. Dat geldt niet voor doelgericht een geschikt bos(je) in- of uitvliegende vogels (man verzorgt broedend vrouwtje met voedsel en verzorgt grotendeels de nestjongen). Over 'meerkoetgeluid' producerende Ransuilen (in vlucht) bestaat onduidelijkheid. Waarneming is in ieder geval niet als territoriaal te beschouwen [brc 1].
Na eileg wordt het stil. Wel wordt dan frequenter de meerkoetachtige roep (van mannetjes?) tijdens de vlucht gehoord, soms ver van het dichtstbijzijnde territorium. Het mannetje slaapt overdag in de buurt van het broedende vrouwtje, altijd verder dan 10 meter ervandaan, maar vaak binnen 50 meter.

Broedbiologie

Vooral in kleine bosjes en agrarisch cultuurland broedend, weinig in aaneengesloten grote bossen (predatie Havik en Buizerd!). Nestelt in oud nest van andere soort, bij voorkeur Ekster of Zwarte Kraai, soms ook Houtduif of Buizerd/Havik; prefereert naaldbomen boven loofbomen. Eileg half maart tot half april, in muizenjaren soms vanaf eind februari. Eén broedsel per jaar, meestal 4-5 eieren, broedduur 27-28 dagen, nestjongenperiode minstens 20 dagen, waarna de jongen het nest verlaten. Ze zijn met 33-35 dagen vliegvlug maar pas later zelfstandig.

Literatuur

van Manen W. 2000. Trefkans van Ransuilen Asio otus in de broedtijd. Drentse Vogels 13: 27-29.
Redpath S.M. 1994. Censusing Tawny Owls Strix aluco by the use of imitation calls. Bird Study 41: 193-198.

Tijd van het jaar

Jaarrond, hoogste aantallen augustus-maart.

Tijd van de dag

Overdag of ’s avonds.

Aanwijzingen

Overdag rustende uilen tellen of ’s avonds afvliegende uilen.

Bijzonderheden

- LET OP: wees terughoudend in het publiekelijk melden van uilenslaapplaatsen. De soort is verstoringsgevoelig.
- Slaapplaats doorgaans in (naald)bomen. Slaapplaatsen in loofbomen worden meestal verlaten als ze blad verliezen.
- Vaste roestplaatsen zijn te herkennen aan de braakballen op de grond en witte ‘krijtstrepen’ in de bomen.
- ’s avonds afvliegende uilen tellen, levert soms betere resultaten op m.n. op plekken waar de vogels zeer verborgen zitten.