Putter

Onvoldoende gegevens beschikbaar voor trendanalyse.

Buiten broedtijd

De Nederlandse broedvogels lijken deels in eigen land te overwinteren, deels weg te trekken in zuidwestelijke richting. Ze krijgen aanvulling van Putters uit vooral aangrenzende landen. De najaarstrek is het meest opvallend. Hij vindt plaats tussen half september en eind november, met de piek half oktober. De voorjaarstrek duurt van begin maart tot half mei. In trektijd en winter zijn Putters ook te vinden in sommige bossen (vooral lariks en zwarte els) en op voedselrijke plekken (o.a. distels) in open boerenland vaak samen met andere vinkachtigen.

Broedtijd

Putters zijn het meest algemeen in Laag-Nederland, in stedelijk gebied met groene wijken en boerenland met erf- en wegbeplanting of boomgaarden. Van hieruit hebben ze zich vanaf 1975 spectaculair in oostelijke richting uitgebreid, met name op kleiige gronden en inmiddels komt de soort voor in heel het land. Het is in feite de stroomversnelling van een proces dat al meer dan een halve eeuw bekend is en nog steeds doorzet. Kleine verliezen langs de oostgrens (mogelijk een andere ondersoort) vallen hierbij in het niet.

De Vogelrichtlijn richt zich op de instandhouding van alle natuurlijk in Europa in het wild levende vogelsoorten waaronder de Putter.
Dit betekent dat de EU-lidstaten maatregelen moeten nemen om de populaties van deze soorten op een niveau te houden of te brengen dat met name beantwoordt aan de ecologische, wetenschappelijke en culturele eisen. Daaronder wordt onder andere een gunstige staat van instandhouding verstaan. Het begrip Staat van instandhouding is zo ongeveer synoniem voor de mate van duurzaamheid of gezondheid van een populatie van een soort.
De Vogelrichtlijn verlangt van de lidstaten dat ze leefgebieden voor vogels in voldoende omvang en kwaliteit in stand houden, waaronder door de aanwijzing van speciale beschermingszones ten behoeve van het Europese Natura 2000-netwerk. Voor de Putter zijn in Nederland geen speciale beschermingszones aangewezen. De landelijke populatie moet zich wel op een gunstig niveau kunnen handhaven.

Methodiek voor de bepaling van de Staat van instandhouding van vogels

broedvogel

De Staat van Instandhouding van de Putter als broedvogel in Nederland is gunstig.

Bron: Rapport Staat van instandhouding van soorten van de Vogelrichtlijn zonder instandhoudingsdoelen in Natura 2000-gebieden

niet-broedvogel

De Staat van Instandhouding van de Putter als niet-broedvogel in Nederland is gunstig.

Bron: Rapport Staat van instandhouding van soorten van de Vogelrichtlijn zonder instandhoudingsdoelen in Natura 2000-gebieden

Er zijn geen gebieden aangewezen voor deze soort.

Methode

Territoriumkartering

Tijd van het jaar

Half maart t/m eind juli

Tijd van de dag

Vooral in de ochtend.

Datumgrenzen, normbezoeken en fusieafstand

Aanwijzingen

Zang [broedcode 2] (maar zie hieronder) en aanwijzingen voor een nest, vooral nestbouw ([brc 9] alleen door vrouwtje), alarm [brc 7] (vrouwtje met broedsel alarmeert bij gevaar) en bedelroepen van grote jongen (zowel op nest als kort na uitvliegen). Transport van voedsel [brc 14] (mannetje voert broedend vrouwtje, beide partners voeden jongen; voedering vindt plaats vanuit krop) valt weinig op, behalve dan door regelmatige pendelvluchten. Uitwerpselen van grote nestjongen worden niet meer weggebracht en hopen zich op nestrand op.
LET OP: neiging tot vorming van losvaste 'kolonies'. Mannetje schermt vrouwtje af tegen rivalen maar is verder niet erg territoriaal. Nestmateriaal wordt tot op grote afstand (500 m) van het nest verzameld. Het mannetje verzorgt het vrouwtje (en kleine jongen) op het nest. Het vrouwtje bebroedt de jongen enkele dagen, begint dan in de naaste omgeving van het nest te foerageren en sluit zich vanaf dag 7-8 aan bij het mannetje. Vanaf dat moment wordt er paarsgewijs gefoerageerd en gevoederd, soms ver van het nest. Wees dus voorzichtig met het noteren van hoge broedcodes ver van potentieel broedhabitat (bomen).
Doortrek tot in mei, waarbij trekkers soms zingen. Groepjes zijn doorgaans trekkers, solitaire zingende vogel (kan mannetje zijn dat nestbouwend vrouwtje begeleidt) geven duidelijker aanwijzing voor territorium maar pas op voor zingende vogel tijdens foerageren. Voedsel wordt soms op honderden meters van nest gezocht! Let dus op of de vogel zich in broedbiotoop ophoudt (altijd bomen of hoge struiken aanwezig) dan wel in voedselgebied (graag ruderaalveldjes, overhoekjes, schraal grasland). Bedelende uitgevlogen jongen blijven enkele dagen bij nest maar zwerven daarna met ouders rond. Alleen meetellen [brc 12] als ze onbeholpen vliegen en/of korte staartjes hebben.

Bijzonderheden

Lang broedseizoen met soms late vestigingen in juli-augustus. Nesten zijn klein, compact en netjes gebouwd; tijdens broedseizoen moeilijk zichtbaar (vaak bevestigd aan uiterste takken van dichte, veelal hoge boom) maar na het vallen van de bladeren goed zichtbaar (bijvoorbeeld in stedelijk gebied). Nesten kunnen in optimale gebieden dicht bijeen liggen.

Broedbiologie

Broedt in allerlei halfopen landschappen met bomen en struiken, inclusief stedelijk milieu. Nestelt in de buitenste periferie van boomkruinen. Eileg van eind april tot begin augustus. Twee tot drie broedsels per jaar, meestal 4-5 eieren, broedduur 11-13 dagen, nestjongenperiode 13-18 dagen, familie blijft drie weken bijeen.