Verspreiding en trends
Verspreiding
Deze kaart is gebaseerd op landelijke tellingen van kolonievogels en zeldzame broedvogels (Meetnet Broedvogels). Per atlasblok van 5x5 km is het aantal broedparen gegeven.
Deze kaart is gebaseerd op losse waarnemingen uit het Bijzondere Soorten Project (BSP). Ze zijn weergegeven op de schaal van 5x5 km blokken.
Aantalsontwikkeling
broedvogeltrend
Deze grafiek is gebaseerd op het Meetnet Broedvogels (kolonies en zeldzame broedvogels). Weergegeven is de jaarlijkse populatie-index, gebaseerd op de gehele populatie of aantallen in de belangrijkste broedgebieden (rode punten) en de trendlijn (donker gekleurde lijn).
- vanaf 2007
- geen trend aantoonbaar (~)
- laatste 12 jaar
- significante afname, <5% per jaar (-)
Broedsucces en overleving
Onvoldoende gegevens beschikbaar voor trendanalyse.
Seizoensvoorkomen
seizoenspatroon
Deze gegevens zijn gebaseerd op losse waarnemingen uit het Bijzondere Soorten Project (BSP)
Beschrijving voorkomen
Buiten broedtijd
De meeste meldingen komen uit de periode mei-juni. De zeldzame gevallen van vogels in augustus-september betreffen vaak zwervende jonge exemplaren. In de wintermaanden zijn geen waarnemingen van de soort bekend.
Broedtijd
Het Kleinst Waterhoen is een onregelmatige broedvogel. In sommige jaren vestigen zich tot enkele tientallen vogels in ons land, met name in moerassen in het noorden en westen. Voorbeelden zijn 1964-65, 1971, 2005 en 2012 en 2019. Het exacte voorkomen is overigens lastig vast te stellen door de nachtelijke levenswijze, het onopvallende geluid en de veelal moeilijk toegankelijke habitat. Waarnemingen werden tot en met 2006 beoordeeld door de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA) en daarna geregistreerd door Sovon en Waarneming.nl.
Vogelrichtlijn
Staat van instandhouding
De Vogelrichtlijn richt zich op de instandhouding van alle natuurlijk in Europa in het wild levende vogelsoorten waaronder het Kleinst Waterhoen.
Dit betekent dat de EU-lidstaten maatregelen moeten nemen om de populaties van deze soorten op een niveau te houden of te brengen dat met name beantwoordt aan de ecologische, wetenschappelijke en culturele eisen. Daaronder wordt onder andere een gunstige staat van instandhouding verstaan. Het begrip Staat van instandhouding is zo ongeveer synoniem voor de mate van duurzaamheid of gezondheid van een populatie van een soort.
De Vogelrichtlijn verlangt van de lidstaten dat ze leefgebieden voor vogels in voldoende omvang en kwaliteit in stand houden, waaronder door de aanwijzing van speciale beschermingszones ten behoeve van het Europese Natura 2000-netwerk. Voor het Kleinst Waterhoen zijn in Nederland geen speciale beschermingszones aangewezen. De landelijke populatie moet zich wel op een gunstig niveau kunnen handhaven.
Methodiek voor de bepaling van de Staat van instandhouding van vogels
broedvogel
De Staat van Instandhouding van het Kleinst Waterhoen als broedvogel in Nederland is gunstig.
| Beoordeling Staat van Instandhouding | ||||
| Verspreiding | Populatie | Leefgebied | Toekomst | Eindoordeel |
| gunstig | gunstig | gunstig | onbekend | gunstig |
niet-broedvogel
De Staat van Instandhouding van het Kleinst Waterhoen als niet-broedvogel in Nederland is onbekend.
| Beoordeling Staat van Instandhouding | ||||
| Verspreiding | Populatie | Leefgebied | Toekomst | Eindoordeel |
| onbekend | onbekend | onbekend | onbekend | onbekend |
Aangewezen gebieden
Er zijn geen gebieden aangewezen voor deze soort.
Telrichtlijnen
Broedvogels
Methode
Territoriumkartering
Tijd van het jaar
Half april t/m eind juli
Tijd van de dag
Ochtend- en avondschemer en 's nachts.
Datumgrenzen, normbezoeken en fusieafstand
| geldige waarnemingen | normbezoeken | minimaal vereist | fusie- | |||||||||
| adult | paar | terr | nest | migrant | 1 | 2 | 3 | seizoen | datumg | datumgrens | afstand | |
| . | X | X | X | 1 | 5-5 t/m 31-7 | 300 | ||||||
Aanwijzingen
Baltsende vogels karteren [broedcode 2, 5] evenals overige waarnemingen (o.a. alarm [brc 7], lokroep [brc 2], kuikenroep [brc 12]). Geluid afspelen kan roepactiviteit stimuleren [vermelden als opmerking bij invoeren van broedcode omdat geluid afspelen de trefkans aanzienlijk vergroot]. Roepactiviteit man na paring (en bij lage dichtheid) snel inzakkend en tijdens broeden geheel verdampend. Ongepaarde mannetjes roepen hele nacht door en kunnen dat wekenlang volhouden. Weinig roepactiviteit bij regenachtig en koud weer.
LET OP: baltsroep kan worden verward met geluiden groene kikker en Zomertaling. Geluid Kleinst Waterhoen is feller en raspender.
Documentatie
Uitvoerige documentatie nodig gezien zeldzaamheid en foutieve determinaties in verleden. Omschrijf waarnemingen per datum. Omschrijving geluiden in sommige veldgidsen zijn niet correct. Ter plaatse gemaakte geluidsopname vormt beste documentatie. Influxen onder invloed van droogte in Zuid-Europa komen voor.
Broedbiologie
Weinig bekend uit Nederland. Vermoedelijk lijkt broedbiologie op die van Klein Waterhoen. Gebonden aan verlandingszones met ondiep water en lage, structuurrijke oevervegetaties. Bodembroeder, nest tot 20 centimeter boven maaiveld op dichtbegroeide bulten en wortels, bijeengedreven halmen, door storm/regen geknakte riet/lisdoddevegetaties en zeggenpollen. Komt eind april aan, eileg mei-juli. Waarschijnlijk 2 broedsels per jaar, meestal 4-8 eieren, broedduur 21-23 dagen, jongen na 45-50 dagen vliegvlug.