Verspreiding en trends
Verspreiding
Deze kaart is gebaseerd op de Vogelatlas van Nederland (Sovon 2018). Per atlasblok van 5x5 km is er een schatting van het aantal broedparen gegeven.
Deze kaart is gebaseerd op de Vogelatlas van Nederland (Sovon 2018). Per atlasblok van 5x5 km is er een schatting van het aantal individuen gegeven.
Aantalsontwikkeling
Onvoldoende gegevens beschikbaar voor trendanalyse.
Broedsucces en overleving
Onvoldoende gegevens beschikbaar voor trendanalyse.
Seizoensvoorkomen
seizoenspatroon
Deze gegevens zijn gebaseerd op losse waarnemingen uit het Bijzondere Soorten Project (BSP)
Beschrijving voorkomen
Buiten broedtijd
Waarnemingen werden tot en met 1992 en in 2002-12 beoordeeld door de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (www.dutchavifauna.nl), tussentijds en sinds 2013 geregistreerd door Sovon en Waarneming.nl. Invasies van Grote Kruisbekken zijn zeldzaam. Invasies waarbij honderden tot duizenden vogels betrokken waren traden op in 1982/83 (concentratie in kuststreek) en 1990/91 (veel in binnenland). Kleinere invasies van enkele tientallen exemplaren vonden plaats in onder andere 1993/94, 1997/98 en 2013/14. Groepjes kunnen op geschikte plekken weken- tot maandenlang aanwezig blijven. De soort is meer dan de Kruisbek gebonden aan dennen (Pinus) en minder aan sparren of lariks.
Broedtijd
Na invasies blijven in het voorjaar wel eens broedverdachte Grote Kruisbekken achter in Nederland. Alleen in 1991 leidde dat tot substantiële aantallen territoria (wellicht 50-100) en zekere broedgevallen, voornamelijk in Drenthe, de Veluwe en Noord-Brabant. Tot een blijvende vestiging kwam het niet. Incidentele broedgevallen zijn ook uit enkele andere jaren bekend.
Vogelrichtlijn
Staat van instandhouding
Van deze soort is geen Staat van Instandhouding beschikbaar.
Aangewezen gebieden
Er zijn geen gebieden aangewezen voor deze soort.
Telrichtlijnen
Broedvogels
Methode
Territoriumkartering
Tijd van het jaar
Begin januari t/m eind augustus
Tijd van de dag
Vooral 's ochtends.
Datumgrenzen, normbezoeken en fusieafstand
| geldige waarnemingen | normbezoeken | minimaal vereist | fusie- | |||||||||
| adult | paar | terr | nest | migrant | 1 | 2 | 3 | seizoen | datumg | datumgrens | afstand | |
| . | X | X | X | 2 | 1-1 t/m 15-5 | 500 | ||||||
Aanwijzingen
Bij waarnemingen in geschikt biotoop (oud naaldbos) letten op zang [broedcode 2], nestbouw [brc 9] (mannetje begeleidt vrouwtje), alarm [brc 7] en nestbezoek (mannetje vliegt met volle krop rechtlijnig naar nest [brc 14]; voert vrouwtje of jongen). Solitaire vogel of paar kan verdacht zijn, groepjes trekken vermoedelijk nog weg.
LET OP: blijf kritisch bij soortdeterminatie in verband met verwarring met Kruisbek (roepen kunnen bedrieglijk op elkaar lijken). Paar met uitgevlogen jongen mag alleen geteld worden indien jongen nog niet goed vliegen en van ouders afhankelijk zijn. Rondtrekkende families kunnen grote afstanden afleggen!
Documentatie
Uitgebreide documentatie (met geluidsopname en/of foto) is noodzakelijk.
Bijzonderheden
Speciale aandacht nodig na invasie; een zeldzaam verschijnsel, doorgaans gepaard gaande met een veel omvangrijker invasie van Kruisbek.
Broedbiologie
In broedgebieden gebonden aan oud dennenbos, met voorkeur voor vruchtdragende percelen. Nest meestal in kroon, doorgaans aan buitenkant op zijtak. Broedperiode januari-mei, incidenteel tot in oktober en buiten reguliere verspreidingsgebied wellicht ook in andere maanden mogelijk. Nul tot twee broedsels per jaar, afhankelijk van voedselsituatie, meestal 3-5 eieren, broedduur 14-16 dagen, nestjongenperiode 21-25 dagen, familieverband blijft na uitvliegen nog enige weken intact.