Verspreiding en trends
Verspreiding
Deze kaart is gebaseerd op de Vogelatlas van Nederland (Sovon 2018). Per atlasblok van 5x5 km is er een schatting van het aantal broedparen gegeven.
Deze kaart is gebaseerd op de Vogelatlas van Nederland (Sovon 2018). Weergegeven is de relatieve dichtheid per vierkante kilometer.
Aantalsontwikkeling
Broedvogeltrend
Deze grafiek is gebaseerd op het Meetnet Broedvogels (BMP). Weergegeven is de jaarlijkse index van de broedpopulatie (rode punten) en de trendlijn (donker gekleurde lijn).
- vanaf 1990
- significante afname, <5% per jaar (-)
- laatste 12 jaar
- significante afname, <5% per jaar (-)
Niet-broedvogeltrend
Deze grafiek is gebaseerd op het Punt Transect Tellingen project (PTT). Weergegeven is de jaarlijkse index van de winterpopulatie in december (rode punten), de trendlijn (donker gekleurde lijn) en het 95% betrouwbaarheidsinterval
- vanaf 1980
- significante afname, <5% per jaar (-)
- laatste 12 jaar
- significante afname, >5% per jaar (--, minimaal halvering in 15 jaar)
Broedsucces en overleving
Deze grafiek is gebaseerd op het Constant Effort Site project (CES). Weergegeven is de jaarlijkse lokale overleving van adulte vogels (met 95% betrouwbaarheidsinterval).
Deze grafiek is gebaseerd op het Constant Effort Site project (CES). Weergegeven is de jaarlijkse reproductie index (met 95% betrouwbaarheidsinterval)r.
Seizoensvoorkomen
Seizoensverloop
Deze gegevens zijn gebaseerd op de Atlas van de Nederlandse Vogels (1987). Voor elke maand is een indicatie gegeven van de relatieve talrijkheid.
Staat van instandhouding
De Matkop is beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn en de Wet natuurbescherming. Voor deze soort zijn in Nederland geen Natura 2000-gebieden aangewezen.
broedvogel
De Staat van Instandhouding van de Matkop als broedvogel in Nederland is matig ongunstig.
| Beoordeling Staat van Instandhouding | ||||
| Populatie | Verspreiding | Leefgebied | Toekomst | Eindoordeel |
| matig ongunstig | matig ongunstig | gunstig | onbekend | matig ongunstig |
niet-broedvogel
De Staat van Instandhouding buiten het broedseizoen is identiek aan die van broedvogels, omdat het om dezelfde vogels gaat.
Beschrijving voorkomen
Buiten broedtijd
De verspreiding binnen en buiten de broedtijd is bij deze standvogel vrijwel identiek. Voor zover er vogels wat op zwerftocht gaan, lijkt dat vooral in het najaar plaats te vinden.
Broedtijd
Matkoppen broeden vooral op de hoge gronden, zowel in bossen en natuurgebieden als in boerenland met houtwallen of singels. Ze hakken zelf een nesthol en hebben daarvoor zacht hout nodig. Ze zijn dan ook het talrijkst in gebieden met veel berken, wilgen of rotte boomstronken: broekbos, heide met opslag en jonge loofbossen met een open structuur. De landelijke stand is sinds 1985 ongeveer gehalveerd, wat een West-Europees fenomeen lijkt te zijn. In Engeland bleek lokale afname gekoppeld aan verdroging van bossen, iets dat ook in Nederland kan spelen.
Aangewezen gebieden
Er zijn geen gebieden aangewezen voor deze soort.
Telrichtlijnen
Broedvogels
Methode
Territoriumkartering
Tijd van het jaar
Begin februari t/m eind juni
Datumgrenzen
1 februari t/m 30 juni
Tijd van de dag
Vooral in de ochtend
Aanwijzingen
Roepende en zingende vogels (diagnostische nasale 'pèèh-pèèh' geluidjes of Fluiter-achtig melancholiek zacht 'pjuu..pjuu'), paartjes (baltsvoedering komt voor) en aanwijzingen voor nest: nestbouw (hakt zelf nest uit in morsige boom of stomp, benut ook wel bestaande holte maar zelden nestkast), transport van voedsel (mannetje voert broedend vrouwtje, beide partners voeren jongen) en ontlastingspakketjes.
LET OP: Kan grote territoria hebben. Uitgevlogen jongen kunnen opduiken vanaf begin juni; juni-waarnemingen zonder voorgaande waarnemingen ter plaatse hoeven dus niet op lokale broedvogels betrekking te hebben.
Interpretatie
Nestindicatieve waarneming (nestbouw, transport voedsel of uitwerpselen, alarm) telt altijd.
In geval van zang en/of balts:
bij 1-12 geldige bezoeken: 1 waarneming in de periode 1 februari t/m 30 juni
bij 13+ geldige bezoeken: 2 waarnemingen waarvan 1 in de periode 1 februari t/m 30 juni
Fusieafstand
500 m
Documentatie
Bij vermeende waarnemingen buiten de reguliere broedgebieden (zie daarvoor SOVON 2002. Atlas van de Nederlandse broedvogels) goed documenteren wat is waargenomen, en vooral waarom het om Matkoppen (en niet Glanskoppen) ging.
Bijzonderheden
Bij zichtwaarneming zonder kenmerkende roep/zang is kans op verwisseling met Glanskop levensgroot (al is Matkop ronder ogende vogel met dikke nek en licht vleugelpaneel). Dit heeft tot beruchte verwisselingsgevallen geleid in o.a. delen van de duinstreek.
Broedbiologie
Nestelt in allerlei bossen en halfopen cultuurland met veel morse bomen en stronken. Eileg van begin april tot half april. Eén broedsel per jaar, meestal 7-9 eieren, broedduur 13-15 dagen, nestjongenperiode 17-20 dagen, uitgevlogen jongen worden nog enige tijd gevoerd.
/gaai_hvd8224.jpg)
