Verspreiding en trends
Verspreiding
Deze kaart is gebaseerd op landelijke tellingen van kolonievogels en zeldzame broedvogels (Meetnet Broedvogels). Per atlasblok van 5x5 km is het aantal broedparen gegeven.
Deze kaart is gebaseerd op de Vogelatlas van Nederland (Sovon 2018). Per atlasblok van 5x5 km is er een schatting van het aantal individuen gegeven.
Aantalsontwikkeling
Onvoldoende gegevens beschikbaar voor trendanalyse.
Broedsucces en overleving
Onvoldoende gegevens beschikbaar voor trendanalyse.
Seizoensvoorkomen
seizoenspatroon
Deze gegevens zijn gebaseerd op losse waarnemingen uit het Bijzondere Soorten Project (BSP)
Beschrijving voorkomen
Buiten broedtijd
De soort is het hele jaar in ons land waarneembaar, maar de kansen zijn het kleinst in juni-augustus. In de rest van het jaar is geen duidelijke piekperiode aanwijsbaar. Het gaat tegenwoordig om hooguit enkele tientallen exemplaren in ons land, met enige nadruk op het IJsselmeer- en rivierengebied, Twente, Noord-Brabant en West-Nederland. Grotere aantallen, tot een honderdtal, zijn bekend uit de jaren vijftig van de twintigste eeuw van het Zwarte Meer. Dit was het gevolg van een tijdelijk zeer voedselrijke situatie. Bij een deel van de recente waarnemingen (minstens een vijfde) gaat het overigens om uit gevangenschap ontsnapte vogels. Daarnaast worden er ook exemplaren afkomstig uit een herintroductieproject in Duitsland (onder andere het Steinhuder Meer) in Nederland aangetroffen. Let daarom op de aanwezigheid van kleurringen.
Broedtijd
De Witoogeend is een onregelmatige en zeldzame broedvogel van vooral veenplassen. De soort leek in de jaren negentig te verdwijnen, maar vanaf de eeuwwisseling worden weer broedgevallen geconstateerd. Bij een deel van de meldingen gaat het om 'zuivere' paren, bij de rest om vogels die gepaard zijn met Tafeleend en soms Kuifeend.
Vogelrichtlijn
Staat van instandhouding
Van deze soort is geen Staat van Instandhouding beschikbaar.
Aangewezen gebieden
Er zijn geen gebieden aangewezen voor deze soort.
Telrichtlijnen
Broedvogels
Methode
Territoriumkartering
Tijd van het jaar
Begin april t/m eind juli
Tijd van de dag
Gehele dag.
Datumgrenzen, normbezoeken en fusieafstand
| geldige waarnemingen | normbezoeken | minimaal vereist | fusie- | |||||||||
| adult | paar | terr | nest | migrant | 1 | 2 | 3 | seizoen | datumg | datumgrens | afstand | |
| X | X | X | X | 2 | 10-5 t/m 30-6 | 1000 | ||||||
Aanwijzingen
Paren en volwassen individuen (vooral zich verdacht gedragende vrouwtjes) in broedbiotoop (met name hoogveen) met kijker volgen en letten op territorium- of nestindicerend gedrag: verdacht paar (man waakt, vrouwtje schuw en heimelijk) [broedcode 3, 6, 7], alarm [brc 7] (vrouwtje simuleert verlamming [brc 10]), vrouwtje met pulli (vooral juli, lastig vast te stellen door schuw gedrag vrouwtje dat meteen met kroost vegetatie invlucht; beste kansen 's avonds) [brc 12].
LET OP: zuivere broedparen zijn zeldzaam. In Nederland veelal mengparen met Kuifeend en Tafeleend [Invoeren als ‘Hybride Witoogeend x Kuifeend’ of ‘Hybride Witoogeend x Tafeleend’]. Niet-broedende vogels (ruitrek?) kunnen in geschikt broedbiotoop opduiken [niet invoeren of brc 0].
Documentatie
Zeldzame broedvogel. Uitgebreide documentatie is noodzakelijk (met details over paarsamenstelling).
Broedbiologie
Over de broedbiologie in Nederland is weinig bekend. In Duitsland broedt de Witoogeend meestal in de directe omgeving van water, graag in kokmeeuwenkolonies. Nest is goed in vegetatie verstopt. Eileg begin mei tot half juli, vooral eind mei-eind juni. Eén broedsel per jaar, meestal 7-11 eieren (maar soms tot 20, indien twee vrouwtjes in hetzelfde nest leggen), broedduur 23-27 dagen, jongen na 55-60 dagen vliegvlug.